Max Havelaar: representatief voor de Romantiek of toch niet?

De Romantiek is een stroming die erg belangrijk werd aan het einde van de 18e eeuw en het begin van de 19e eeuw. Het kreeg vooral aanhang in Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, maar ook Nederland. In de romantiek was de subjectieve ervaring belangrijk in plaats van dat de objectieve ervaring belang had zoals in de Verlichting. Hierdoor kwamen onder andere introspectie, intuïtie, emotie, spontaniteit en verbeelding centraal te staan. De naam komt van de Middeleeuwse Romances. Romances waren verhalen waarin gewone mensen perfectie nastreven. Het woord had vroeger niks te maken met woorden waar het nu vaak aan wordt gekoppeld. Sentimenteel is een woord wat vaak zal kleven aan romantisch.

De Romantiek zag je sterk opkomen in boeken. Men begon steeds meer het Rationalisme te zien als vernauwing van de verbeelding. Het ging veelal alleen nog maar om het imiteren van de klassieken. Mensen zoals Eduard Douwes Dekker gingen Romantische verhalen schrijven. Deze schrijvers/kunstenaars gingen over van imiteren naar zelf dingen bedenken en ook zelf uitvoeren. Kunstenaars gingen meer werken met gevoel, waardoor er ook meer aandacht kwam voor het individu zelf als een uniek persoon.

Max Havelaar is geschreven in de periode van de overgang van de Romantiek naar Realisme. Dit is een duidelijke verklaring voor het feit dat er wel degelijk realistische kenmerken zitten in dit boek. Ik vind dit boek zelfs eerder een Realistisch boek dan een Romantisch boek. Eduard Douwes Dekker schreef dit boek om kritiek te leveren op de politiek en hij had ook een duidelijk doel. Hij wilde dat dit doel duidelijk zou worden gemaakt met zijn boek en dat het zou helpen zijn doel te bereiken. Het was ook helemaal niet de bedoeling dat hij het boek mooi zou schrijven. Het enige wat hij wilde was dat hij zijn doel zou bereiken en dat zijn kritiek zou overkomen. Het feit dat hij zijn mening opschrijft kan worden gezien als Realisme. Ik vind dat dit alleen al bewijs is voor het feit dat het boek meer weg heeft van een Realistisch boek. Dit is een quote van Dekker: "Ik vraag geen verschoning voor de vorm van mijn boek. Die vorm kwam mij geschikt voor het bereiken van mijn doel." Dit zegt voor mij al genoeg. Hij vindt het belangrijker om jou de realiteit te tonen dan je te laten afdwalen in een mooie verzonnen wereld omdat hij je wil laten zien hoe het in het echt er aan toe gaat. Deze roman is een luidkeelse kreet voor hulp en dus geen vlucht naar het onwerkelijke.

De personen in het verhaal wekken aan de ene kant realistische aspecten op maar aan de andere kant ook romantische. Zo wordt het Realisme ondersteunt doordat er verschillende sociale lagen worden laten zien door Dekker. Je hebt bijvoorbeeld een rijk persoon zoals Droogstoppel en een arm persoon zoals Sjaalman. Hoewel ik het eerder een realistisch boek vind kan je nog wel een paar romantische aspecten vinden. Een van die aspecten is te vinden in het karakter van Droogstoppel. Droogstoppel is kritiek op de 'burgerlijke mentaliteit'. Dit is een romantisch aspect. Hij wordt op een erg leuke manier heel saai uitgebeeld en dit is kritiek op de burgerlijke mentaliteit. Hij is als het ware de burgerlijke mentaliteit.

Nog een argument voor mijn eerder genoemde stelling is het feit dat Dekker de hele tijd zijn lezers aanspreekt in het boek. Dit is een manier van schrijven van schrijvers van het Realisme om zo een groter gevoel te geven dat je daar ook echt staat en dat je er ook echt bij bent. Je hebt het gevoel dat dit echt gebeurt.

Kortom vind ik dat dit meesterwerk van Eduard Douwes Dekker een realistisch boek is met romantische kenmerken in plaats van een romantisch boek met wat realistische aspecten, hoewel ik snap dat mensen het zien als romantisch boek. Wat mij betreft zouden ze dit boek moeten verplichten aan iedereen om te lezen!